- Gepubliceerd: 19 januari 2023 19 januari 2023
- Hits: 996 996
Gedurende meer dan 2 maanden was er een kamera aktief op Klein-Zwitserland om na te gaan welke zoogdieren er in het natuurgebied voorkomen. De resultaten waren verrassend.
Cameraval onderzoek Klein-Zwitserland, Mortsel
Midden augustus tot eind oktober 2022 werd er een cameraval geplaatst in een afgesloten deel van Klein-Zwitserland (Mortsel). Het doel was om na te gaan welke zoogdieren in het natuurgebied voorkomen. Onze verwachting was dat er voornamelijk konijnen en misschien wat eekhoorns in beeld zouden komen maar we hoopten ook op een vos of een steenmarter.
Cameraopstelling
De cameraval (Maginon type WK 4 HD) werd ongeveer 20 cm boven de grond rond een boom gehangen. Deze werd goed beveiligd met een slot om diefstal en vandalisme tegen te gaan (en maar goed ook dat we dit hebben gedaan want er waren twee personen die de cameraval hebben proberen stelen, door de stevige sloten is dit gelukkig niet gelukt). De camera werd gericht op een waterschaal die om de week werd aangevuld met water. Dit was om dieren naar de plek te lokken, zeker aangezien het in augustus erg droog was. Ook werd er (éénmalig) pindakaas op een stammetje gesmeerd. Uit onderzoek is gebleken dat marters verzot zijn op pindakaas, waardoor dit dus goed als lokmiddel kan dienen.
De cameraval kan zowel in de dag, als in de nacht beelden maken wat het natuurlijk interessant maakt om dieren in beeld te krijgen die vooral nachtactief zijn zoals marters of vossen. Telkens wanneer er voor de camera een dier voorbij gaat, begint die te filmen. We hebben ervoor gekozen om filmpjes van 10 seconden te maken. Door gebruik te maken van een cameraval, worden de dieren niet gestoord of moeten ze niet gevangen worden.
Waarnemingen
Het onderzoek liep van 18 augustus tot 22 oktober (2 maanden). In totaal werden er 620 waarnemingen gedaan van 25 verschillende diersoorten. Daarvan waren er 8 soorten zoogdieren en 17 vogelsoorten.
Belangrijk om te weten is wat er bedoeld wordt met ‘een waarneming’. Telkens er een dier verscheen op de beelden, werd dit gezien als een nieuwe waarneming maar wel enkel als er twee minuten tussen elke waarneming zat. Bijvoorbeeld: als er om 10:30 uur een konijn op het beeld verscheen, en om 10:31 uur verscheen er een opnieuw een konijn, dan werden deze als eenzelfde waarneming beschouwd. Als er een konijn om 10:30 uur verscheen, en er opnieuw een konijn om 10:33 uur verscheen, dan werden deze als twee verschillende waarnemingen beschouwd. Daarnaast is het ook belangrijk om te begrijpen dat eenzelfde konijn bijvoorbeeld elk uur of elke dag opnieuw voor de cameraval kan lopen en op beeld kan komen. Dus als er 100 waarnemingen van konijnen werden gedaan, dan betekent dit niet dat er 100 verschillende individuen werden waargenomen.
Zoogdieren
Zoals verwacht waren er heel wat waarnemingen van konijnen (Oryctolagus cuniculus). Deze zie je ook vaak als je een wandeling maakt doorheen Klein-Zwitserland. Naast konijnen werden er geregeld rode eekhoorns (Sciurus vulgaris) en egels (Erinaceus europaeus) waargenomen op de beelden. De rode eekhoorns dronken vaak uit de waterschaal. De egels dronken nooit uit de waterschaal en werden vooral ‘s nachts waargenomen.
Daarnaast werd er ook eenmalig een bunzing (Mustela putorius) gespot. (zie foto hierboven) De bunzing behoort tot de familie van de marterachtigen. Het is een roofdier dat vooral ’s nachts en in de schemering actief is. Bunzingen eten kleine knaagdieren, konijnen maar ook kleine vogels, eieren en bessen.
Tot slot kwam er tweemaal een vos (Vulpes vulpes) in beeld. Wat volgens ons het eerste beeld is van een vos in dit natuurgebied (zie foto hieronder). Het was ergens wel te verwachten aangezien er heel wat konijnen voorkomen en deze op het menu staan van de vos.
In totaal werden er 124 waarnemingen gedaan van 8 verschillende soorten zoogdieren. Op figuur 1 wordt een taartdiagram weergegeven met de verschillende soorten en het aantal waarnemingen per soort.
De cameraval werd voor een periode van twee maanden in Klein-Zwitserland te Mortsel geplaatst. In totaal werden er 124 waarnemingen gedaan van zoogdieren. De meeste waarnemingen waren van konijnen (81 in totaal). Voor het eerst werd er in dit gebied ook een waarneming gedaan van een vos en van een bunzing.
Vogels
Alhoewel het niet de opzet was van dit onderzoek, is het ook interessant te vermelden dat er heel wat vogelsoorten werden waargenomen.
De gaai (Garrulus glandarius) werd het vaakst waargenomen. Gaaien zijn intelligente vogels. Al snel hadden ze de waterschaal opgemerkt en maakten hiervan dan ook vaak gebruik om te drinken of een bad te nemen. Ook werden er verschillende soorten mezen, spechten en zelfs een buizerd (Buteo buteo) waargenomen. Van de lijsterachtigen zijn naast de veel voorkomende zanglijster (Turdus merula) ook de grote lijster (Turdus viscivorus) en de koperwiek (Turdus iliacus) waargenomen.
De meeste vogelsoorten maakten ook gebruik van de waterschaal. Ofwel namen ze een bad, ofwel dronken ze uit de waterschaal. Water is natuurlijk essentieel voor vogels, zeker in warme zomers waar water schaars is. Vooral zaadeters moeten veel drinken omdat water in hun voedsel ontbreekt. Mensen kunnen vogels helpen met het plaatsen van een waterschaal in de tuin.
In totaal werden er 495 waarnemingen gedaan van 17 verschillende vogelsoorten. Figuur 2 laat de verschillende vogelsoorten zien met het aantal waarnemingen per soort.
Nota bij het taartdiagram van de waarnemingen van de vogelsoorten. De cameraval werd voor een periode van twee maanden in Klein-Zwitserland te Mortsel geplaatst. In totaal werden er 495 waarnemingen gedaan van vogels. De gaai werd het meest waargenomen (136 keer), gevolgd door de koolmees (79 keer) en de roodborst (74 keer).
Conclusie
Met een cameraval kan de biodiversiteit van een natuurgebied worden onderzocht. Dit op een niet-invasieve manier, d.i. zonder dat er dieren gevangen of verstoord moeten worden. Het is leuk om te zien dat er op zo’n korte periode van twee maanden, toch nog zoveel soorten kunnen worden waargenomen in Klein-Zwitserland. Bovendien geeft een cameraval ook de mogelijkheid om schuwe en nacht actieve dieren waar te nemen zoals een vos of een bunzing.
In dit onderzoek werden er in Klein-Zwitserland (met één cameraval) in totaal 260 waarnemingen gedaan van 25 verschillende diersoorten over een periode van twee maanden. De waterschaal die naast de cameraval werd geplaatst, werd veelvuldig gebruikt door de meeste vogels maar ook rode eekhoorns dronken er soms uit.
Met dank aan Wouter Knaepen en Frederik Van de Perre voor het gebruik van de cameraval en de hulp bij het determineren van de soorten.
Tekst: Romeo Liekens